TOE FABRİKASI GÖZLEMLERİ VE BİLİNMEYENLER

HÜNKAR ÇAYIRI VE ÇINARLI YOL

İstanbul'a pek de uzak olamayan bu fabrikaya gitmek  için Tuzla çıkışında bizi karşılayan 'Fatih'in Otağı Hünkar Çayırı' yazılı tabelanın gösterdiği yola girdikten hemen sonra sanki bu dönemi değil de başka bir zamanı anımsatan iki tarafı çınar ağaçlarıyla çevrili ve bakımlı yolda ilerlemeye başlıyoruz.Yolun sağ tarafında bulunan Tuzla Piyade Okulu'nda  görev yapan ve jiple ilerleyen bir asker bize 'Buranın tadını çıkarın' diye sesleniyor.

Az daha ilerlediğimizde gerçekten de Hünkar Çayırı ve çevresinin 'Tam da doğanın tadının çıkarılacak' bir yer olduğunu görüyoruz.Çayır'ın girişinde bizi Fatih Sultan Mehmet'in büstü,küçük bir köprü,hala akmaya devam eden eski bir çeşme ve binalarının çoğu tahrip edilmesine rağmen hala dimdik ayakta duran yeşillikler içinde bulunan ve konteyner limanı yapılması düşünülen ve açılımı Türk Otomotiv Endüstrileri olan TOE fabrikası karşılıyor.Köprü,büst ve çeşmeyi inceledikten sonra uygun bir yer bulup arkadaşlarla dinlenmeye ve soluklanmaya başladık.Hünkar Çayırı'nın insanın içini açan temiz havasına alıştıktan sonra gözümüz hemen yan tarafta bulunan TOE fabrikasına takıldı.İncelemek ve fotoğraflamak için tel örgülerine yaklaştığımızda binalara bağlanmış köpeklerin havlamalarından ilk başta ürkmemize karşın ilk gözlemlerimizi yapmaya başladık.

İLK İZLENİMLER

1993 yılına kadar üretim yapan fabrikanın kapandıktan sonra aşırı hırpalandığı hemen anlaşılıyordu.Fabrika girişinin solunda bulunan İki binadan birisinin duvarları kırılmış vaziyetteydi ve o durumuna rağmen taşıyıcı betonları sağlamlığını koruyordu.Duvar tarafına yakın olan bina nispeten daha bakımlıydı.O binaların yanında bulunan trafo olduğunu tahmin ettiğimiz bina ve araçların kontrolü için kullanılan tümsek de fazla hasarlı değildi.Binaların yanına gelişigüzel bir şekilde Konteynerlar ve trafoya benzeyen büyük elektrik malzemeleri yığılmıştı.Turkuvaz-beyaz renkli ve bazılarında silik durumda olan TOE logolu binaların arasından üst kısmında TOE yazan tarihi su kulesi yeşillikler arasından bize gülümsüyordu.Fabrikanın hemen hemen her tarafında dikili olan çınar,kavak ve çam ağaçları bakımsız olmalarına rağmen fabrikayı yeşillendiriyordu.Girişin sağ tarafında bulunan binanın da duvarları ve merdivenlerinin yarısı  kasten kırılmış durumdaydı.Ancak duvarları olmayan binanın katlarındaki kapalı demir dolaplarda ne olduğunu merak etsek de görevliler fabrikaya girişimize izin vermediği için dışarıdan yaptığımız gözlemlerle yetindik.Fabrika girişinden umutsuzca ayrılırken güvenlik kulübesinin camlarında yazılı olan 'SEAT,SEAT TERRA' vb yazıları görünce aklımıza ilk olarak 1993'te fabrikayı satın alıp kapatan Uzanlar'ın şirketi 'Süper Oto' nun o yıllarda ithal ettiği SEAT otomobillerini fabrikada depoladığı ve yedek parçaları da buradan dağıtmış olabileceği ihtimali geldi.Başta kendi içimde şüphe duymama karşın sol taraftaki daha bakımlı ve yenilenmiş duran bina zamanında SEAT'ların yedek parçalarının burada depolandığının kanıtıydı.

TREN YOLU,DİREKLER VE BOŞ BİNALAR

Arkadaşlarla fabrika girişinden ayrılıp arazinin yanında bulunan ve tren yolu inşaatına giden yolda ilerlemeye başladık.Yolun yanındaki zamanında fabrikaya elektrik ileten direklerdeki kablolar kesilmişlti ve fabrika arazisi içindeki direklerin üzerinde bulunan trafolar tahrip edilmiş bir durumdaydılar.Tren yolunun altında bulunan ana üretim binası camları kırık olmasına rağmen hala dimdik ayakta duruyordu.Tren yolunun üstünde bulunan küçük bir bina da yıkılmış vaziyetteydi.Yoldan göründüğü kadarıyla zamanında REO'ları,İnter traktör,minibüs,kamyon,kamyonetleri üretilen fabrika binası bomboştu.Uzanlar döneminde fabrikanin üretim bantları,presleri,prosesleri ve makineleri aynen korunmasına karşın 2006'da TMSF'nin eline geçmesi ile 2 fabrika kurabilecek sayıdaki ekipmanlar yok pahasına satılımış ve ortalıktan kaybedilmişti.Sahil kenarında bulunan ambar ve fabrikanın öbür ucundaki su kulesinin tam durumuna arazinin özel mülkiyet olması nedeniyle gidip bakamadık.

HARAP HALDEKİ MESCİT VE MİNBER

Tren yolu ve tel örgüler arasındaki gözlemimizi tam sonlandıracakken tren yolunun hemen altında ve büyük binanın önünde bulunan pencereleri sökülmüş küçük binanın önündeki ayakkabılık ve içerisinin sade ancak bize biryeri hatırlatan düzeni dikkatimizi çekti.Yola doğru bakan pencerden içeri baktığımızda üst tarafında küçük bir merdivenle çıkılan küçük bir sahanlık vardı ve alt tarafın ise zeminindeki halısı sökülmüş ve demir profilden yapılmış kubbeli bir malzeme orta kısma yan yatırılmıştı.Biraz daha incelediğimizde darmadağın edilmiş bu binanın fabrikanın mescidi  ve orta kısımda yan yatırılmış şeyin minber olduğunu anladığımızda ise hepimizin suratında şaşkınlık ve sinirle karışık bir ifade belirmişti.Üzerimizdeki şaşkınlığı atlattıktan sonra içeri girip minberi yerine doğrultmak istedik ancak vaktimiz dolduğu ve araziye girmek yasak olduğu için bu işi gerçekleştiremedik.

SON SÖZLER

Tren yolundan çıkıp çayıra ilerlerken zamanında  birçok aracın üretimini yapan ve tek suçu isminin ve renginin 'Türk' olması nedeniyle üretceği yerli otomobil 'Zafer' i kursağında birakılan,Materleri Enterleri öksüz kalan,ürettiği 'TR' kodlu ve sonunu getiren traktörleriyle halen çiftçimizin hafızasında 'TOE Enter' ,'Kırmızı Beyaz Traktör' olarak yer edinen,Yurdum insanına askeriye için montajladığı REO kamyonlarıyla şöforlük öğrenmesini sağlayıp ormancılarımıza kamyonuyla,köylümüze traktörüyle,esnafımıza kamyonetiyle ekmek yediren ve son üretiği araçlarla Türkiye'nin dört bir yanında kamu hizmetine dağılan TOE 'nin böyle yıkılmasına ve mescidindeki minberin yerlerde sürünmesine isyan  ediyorduk.TOE 2006'da METAŞ'a yapıldığı gibi tamamen satılıp yeniden üretime geçebilirdi ancak yıkmak daha kolay olduğu için hacizedilerek parça parça yokoldu.İşin vahim tarafı ise mescitteki halısının ve pencerelerinin bile yerinden sökülmesi ve bu durumun birçok kişi tarafından bilinmemesiydi.Biz çayırdan ayrılırken çevremizdeki tüm güzelliklere ve bulutlu bir günde bile sıcacık olan Hünkar çayırının havasına rağmen gördüklerimize hala kızgın bir durumda aklımızda şu soru tekrarlanıyordu : TOE bu millete ne yaptı da bu hallere geldi?

Not:Fotoğraf çekimi yapılırken hiçbir şekilde TOE arazisine giriş yapılmamıştır.Çekimler Hünkar Çayırı ve Arazinin yanındaki tren yolu inşaatının olduğu bölgelerden ve tel örgüler arkasından yapılmıştır.

Fotoğraflar;  http://img515.imageshack.us/img515/3051/fotoraf0228toess.jpg

http://img39.imageshack.us/img39/8764/fotoraf0229toess.jpg

http://img16.imageshack.us/img16/4625/fotoraf0230toess.jpg

http://img401.imageshack.us/img401/8039/fotoraf0231toess.jpg

http://img404.imageshack.us/img404/8615/fotoraf0232toess.jpg

http://img827.imageshack.us/img827/6559/fotoraf0233toess.jpg

http://img703.imageshack.us/img703/4953/fotoraf0234toess.jpg

http://img42.imageshack.us/img42/2527/fotoraf0235toess.jpg

http://img812.imageshack.us/img812/6689/fotoraf0236toess.jpg

http://img542.imageshack.us/img542/6645/fotoraf0237toess.jpg

http://img202.imageshack.us/img202/3292/fotoraf0238toess.jpg

http://img401.imageshack.us/img401/7726/fotoraf0239toess.jpg

http://img267.imageshack.us/img267/5694/fotoraf0240toess.jpg

http://img441.imageshack.us/img441/8051/fotoraf0241toess.jpg

http://img201.imageshack.us/img201/2048/fotoraf0242toess.jpg

http://img5.imageshack.us/img5/5901/fotoraf0243toess.jpg

http://img703.imageshack.us/img703/5175/fotoraf0244toess.jpg

http://img16.imageshack.us/img16/5268/fotoraf0246toess.jpg

http://img138.imageshack.us/img138/5325/fotoraf0247toess.jpg

http://img845.imageshack.us/img845/2294/fotoraf0248toess.jpg

http://img706.imageshack.us/img706/546/fotoraf0249toess.jpg

http://img716.imageshack.us/img716/7510/fotoraf0250toess.jpg

http://img35.imageshack.us/img35/5169/fotoraf0251toess.jpg

http://img546.imageshack.us/img546/3985/fotoraf0252toess.jpg

http://img109.imageshack.us/img109/2615/fotoraf0253toess.jpg

( Bu kapsamlı yazı, fotoğraf  ve araştırması için Serdar Şahin'e teşekkür ediyoruz)

_____________________________________________

Copyright © 2005/2009 Her hakkı saklıdır..

Site içeriğinin izinsiz kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat

Eserleri Yasasına göre suçtur.

Aksi halde yasal yollara başvurulur.

otometre.com otolist.blogspot.com

blogotolist@gmail.com 

Site içeriğinin izinsiz yayınlanması ve hukuki sonuçları!